animalplanettr
Memeliler
Memeliler (Latince: Mammalia), hayvanlaraleminininsanların da dahil
olduğu, dişilerinde bulunan meme bezleri ve hem dişi hem erkek bireylerinde
bulunan ter bezleri, kıl, işitmede kullanılan üç orta kulak kemiği ve beyinde
yer alan neokorteks bölgesi ile ayrılan bir omurgalıhayvan sınıfıdır.
Dünya üzerinde yaklaşık 4500 memeli türü bulunur. Bunların 200 kadarı
Avrupa’da görülebilir, Türkiye ise tek başına yaklaşık 170 memeli türü
barındırmaktadır. Çift ve karmaşık dolaşım sistemine sahip, sabit vücut
sıcaklıklı hayvanlardır. Vücutları genellikle kıllarla örtülüdür. Genç bireyler
anne sütü ile beslenirler. Genellikle bacak şeklinde oluşmuş dört üyeleri
vardır. Solunumda diyafram kullanırlar. Alt çeneleri bir çift kemikten
oluşmuştur; orta kulaktaki kemikler üç parçalı olup kulak zarı ve iç kulakla
bağıntılıdır.Hemen hepsinde yedi boyun omuru vardır.
Memeliler, sıcak kanlı yaratıklardır. Yani vücut sıcaklıkları genel olarak
çevre koşullarından bağımsızdır. Bu ısı yalıtkanlığını sağlamak için ise
toplam ürettikleri enerjinin % 80'ini harcarlar. Vücutları tüylerle kaplıdır
ki, bu doku bazı türlerde dikenli bir hal alabilir (örneğin kirpi) ya da azalıp
neredeyse pürüzsüz hale gelebilir; insan, yunus ve balinalarda olduğu gibi.
Theria alt sınıfı doğurarak çoğalırken Prototheria alt sınıfı yumurtlayarak
çoğalır.
Yavru memeliler, genel olarak belirli bir gelişim evresini tamamlayıncaya
kadar annelerinin karnında taşınır. Doğum sırasında yavrunun gelişmişliği
memeli türüne göre değişkenlik gösterir. Kör (ve genelde çıplak) doğan ve
bazen yıllarca annesi tarafından yetiştirilen memeli türleri olduğu gibi,
doğumun ardından kısa süre içinde koşmaya ya da yüzmeye başlayan memeli
türleri de vardır. Ancak genel olarak memelilerde, yavruların belirli bir
süre anne tarafından bakımı zorunludur. Dişi memeli, yavrusunu bebeğin
gelişimi için gerekli bileşenleri içeren zengin içerikli sütü ile besler.
Bazı memeli türleri insanlar tarafından evcilleştirilmiştir ve yabani türleri
ortadan kalkmış ya da çok az kalmıştır. (İnek, at, koyun gibi.)
Memeliler Nasıl Beslenir?
Omurgalı hayvanların sindirim aygıtı aynı temel yapı planını taşır.
Bunların uğradığı çok çeşitli değişimler farklı beslenme tiplerinin
doğmasına yol açmıştır.
a) Etle Beslenenler: Et, besince zengin ve kolay sindirilir bir maddedir.
Etçillerin bağırsağı bu nedenle kısadır ve az bir alan kaplar.
b) Otcul Memeliler: Genelde bitkisel besinin besleyici değeri azdır.
Ayrıca çok sıkı bir hücre çeperince sarılıdır. Değerlendirilebilir protein
miktarı düşüktür. Bu nedenle otçullar büyük miktarda besin alır. 600 kg'lık
bir inek günde 50-60 kg ot yer. Otculların bağırsağı genelde uzundur.
Bağırsağın vücut uzunluğuna oranı yarasada 1: 1,9, kurtta 1:4 ve köpekte 1:5
olduğu halde, atta 1:10, öküzde 1:20 ve koyunda l:25'dir.
Geviş getirenler bitkisel besini en iyi şekilde kullanır. Bunların mideleri hem
selülozu sindirmeye hem de en basit azot bileşikli proteinleri yapmaya uygundur.
Geviş getirenlerin midesinin dört bölümü vardır. Bunlar 1. ve 2. mide, kırkbayır
ve şirden diye adlandırılır. 1. ve 2. mide bölümünde tükrükle ıslanan besin
depolanır. Çeşitli türden bakteriler önce selülozu glukozâ parçalar, daha
sonra enerjice zengin sirke ve yağ asidi ile propionik aside dönüştürürler.
Kamçılı hayvanlar yüksek
değerde protein üretirken bakterileri de yer. Mayalanan besin 2. mideden
tekrar ağıza gönderilir ve orada çiğnenir. Bu da daha sonra kırkbayıra iletilir.
Burada besinin suyu çekilir. Bir inek günde 100-190 İt mide özsuyu üretir.
Alkalik karakterdeki bu sıvı mikroorganizmalar için çok uygundur. Midedek
i besin püre halinde en son olarak şirdene iletilir ve kamçılı hayvanlar
burada öldürülür. Böylece protein kazancı sağlanmış olur. Daha sonra sindirim
