Deve

Deve

Deve, devegiller (Camelidae) familyasının Camelus cinsini oluşturan

iki evcil hayvan türünün ortak adı. Develer yük çeki ve binek hayvanı

olarak kullanıldığı gibi, yünü, sütü, derisi ve eti için de beslenir. Yalnızca

evcil türleriyle tanınan bu hayvanların yabanıl atalarından bu yana pek az

değişikliğe uğradığı sanılmaktadır.

Devenin iki türü Hindistan, Pakistan, Afganistan, Mısır, İran, Suriye, Arabistan

gibi Güney Asya ülkeleri ile Afrika’da yetiştirilen tek hörgüçlü deve

(C. doremedarius) ve Orta Asya’da yetiştirilen çift hörgüçlü deve (C. bactrianus)dir.




En belirgin özelliği hörgüçlerinde yağ depolayabilme yeteneği olan bu

hayvanın uzun bacakları, yumuşak yayvan iki toynaklı ayakları kumda ya da

karda yürümesini kolaylaştırır. Aynı yandaki bacaklarını birlikte kaldırarak

kendine özgü bir biçimde koşar. Ayrıca iki sırada üç tane koruyucu kirpiği,

tüylü kulak delikleri, gereğinde kapanabilen burun delikleri, keskin görme ve

koku alma duyuları da kum fırtınası gibi elverişsiz çevre koşullarına uyum

sağlamasına yardımcı olur. Gövdesini örten iki tip kıldan alttaki ince ve kısa

olanlar bazı yumuşak ve dayanıklı kumaşların yapımında kullanılır. Genellikle

çökerek dinlendiği ve bu konumdayken yüklendiği için gövdesinin yere değen

bölümlerinde nasırlaşmış deri katmanları oluşur.





Deve, 50 °C sıcaklıkta 9 gün aç-susuz kalabilir. Bu süre içinde toplam

ağırlığının %22'sini kaybeder. İnsan, vücudunda bulunan suyun %12'sini

kaybettiğinde ölürken, deve, vücudundaki suyun %40'ını kaybettiği halde

ölmez. Devenin susuzluğa dayanıklılığının diğer bir sebebi de, gündüz

vücut ısısını 41 °C'ye kadar çıkartan bir mekanizmaya sahip olmasıdır. Bu sayede

gündüz aşırı çöl sıcağında su kaybını minimum seviyede tutabilmektedir.

Soğuk çöl gecelerinde ise vücut ısısını 30 °C'ye kadar düşürebilmektedir.

Deve bir su kaynağı bulunca 80-90 litre su içer.







İyi bakıldığında ve eğitildiğinde deve aslında uysal hayvanlardır; ama

çiftleşme (aşım) mevsiminde hırçınlaşır ve kızdırıldığında tükürür, tehlikeli

biçimde ısırır ya da tekme atar. Ayrıca tek hörgüçlü türün erkeği kızdığı

zaman ağzının yanından yumruk büyüklüğünde kırmızı renkli ve içi hava

dolu sümüksü bir kese (kızgınlık kesesi) çıkarır. Deve, diğer memelilerde

lduğu gibi doğurarak çoğalır.




Deve güç iklim koşullarına dayanıklı, az besinle yetinebilen hayvandır. Gerektiğinde

dikenli bitkiler ve kuru otlarla beslenebilir. Yeterli yiyecek bulamayınca

hörgüçlerindeki yağı kullanır. Hörgüçte depolanan yağ ırka ve beslenme koşullarına

göre değişmekle birlikte, iyi beslenen develerde 700-900 kg’ye kadar çıkabilir.

İyi beslenmiş devenin yağla dolu olan hörgücü dik durur. Yağ azaldıkça daralır ve

ucu bir yana doğru sarkar. Sanılanın tersine mide ve hörgüçlerinin su depolama

özelliği yoktur. Ama susuzluğa günlerce dayanabilir. Vücut sularını yavaş yitirir

ve 10 dakikada yaklaşık 60 litre su içerek kaybettiği ağırlığı yeniden kazanır.